شکوفایی توان داخلی در احداث نیروگاههای خورشیدی
گفتوگو با مجری طرح توسعه فناوری انرژیهای تجدیدپذیر پژوهشگاه نیرو؛
شکوفایی توان داخلی در احداث نیروگاههای خورشیدی
احداث نیروگاه خورشیدی اراک در راستای ارائه یک الگوی نمونه برای پیادهسازی پروژههای
نیروگاهی دیگر بوده، تا جاییکه توانستیم در این نیروگاه مهمترین استانداردها را در این زمینه
را پیاده سازی کنیم.
به گزارش «پایگاه اطلاع رسانی وزارت نیرو»؛ انرژی خورشیدی یکی از منابع تأمین انرژی رایگان، پاک و عاری از اثرات مخرب زیست محیطی است که از دیرباز به روشهای گوناگون مورد استفاده بشر قرار گرفته است. بهطور متوسط خورشید در هر ثانیه 1.1*1020 کیلووات ساعت انرژی ساطع میکند. از کل انرژی منتشر شده توسط خورشید، تنها در حدود 47 درصد آن به سطح زمین میرسد؛ این بدان معنی است که زمین در هر ساعت، تابشی در حدود 60 میلیون Btu دریافت میکند.
کشور ایران در بین مدارهای 25 تا 40 درجه عرض شمالی قرار گرفته است و در منطقهای واقع شده که بهلحاظ دریافت انرژی خورشیدی در بین نقاط جهان در بالاترین ردهها قرار دارد. میزان تابش خورشیدی در ایران بین 1800 تا 2200 کیلووات ساعت بر مترمربع در سال تخمین زده شده است که البته بالاتر از میزان متوسط جهانی است. در ایران به طور متوسط سالیانه بیش از 280 روز آفتابی گزارش شده است که بسیار قابل توجه است.
در سالهای گذشته پژوهشگاه نیرو در احداث نیروگاه خورشیدی سهم قابل توجهی دارد؛ بنابراین این موضوع مهم ما را برآن داشت تا گفتوگویی با "داود محمدی" مجری طرح توسعه فناوری انرژیهای تجدیدپذیر داشته باشیم تا از پروژه اجرایی پژوهشگاه نیرو در این زمینه آگاه شویم.
- یکی از اولین گامهای پژوهشگاه برای توسعه فناوری انرژیهای تجدیدپذیر، احداث نیروگاه یک مگاواتی اراک بود، این کار با چه مقدماتی کلید خورد؟
موضوع شروع احداث نیروگاه خورشیدی اراک به سه سال پیش برمیگردد که این پروژه یکی از 8 پروژه تعریف شده در این طرح است. عمده کاربری این پروژهها در خصوص کیفیت استفاده از انرژیهای تجدیدپذیر بوده که در قالب پروژههای آزمایشگاهی یا در قالب طرحهای پایلوت بوده است.
هدف از اجرای این پروژه بیشتر در جهت ارائه یک الگوی نمونه برای پیادهسازی پروژههای نیروگاهی دیگر بوده تا جاییکه توانستیم در نیروگاه خورشیدی اراک مهمترین استانداردها در این زمینه را پیادهسازی کنیم.
یکی دیگر از پروژههای این طرح ساخت و راهاندازی چیلرجذبی خورشیدی با کاربری برودتی بوده که موفق شدیم بزرگترین سیستم برودتی خورشیدی نصب شده در ایران با ظرفیت 5 تن تبرید را آماده و راهاندازی کنیم.
- سابقه و مراحل اجرایی نیروگاه خورشیدی اراک را تشریح کنید؟ آیا برنامهای برای توسعه نیروگاه اراک دارید؟
احداث نیروگاه خورشیدی اراک در انتهای سال 92 کلید خورد. برای اجرای این پروژه نیاز به پیمانکار اجرا بود تا ما را در اجرا و پیادهسازی این پروژه کمک نماید. بعد از برگزاری مناقصه در سال 92 قرارداد اجرایی آن به امضا رسید اما به دلیل مشکلات مالی بهوجود آمده مراحل اجرایی پروژه در انتهای سال 93 آغاز شد و طول مدت اجرای پروژه حدود یک سال به طول انجامید.
برای گسترش و توسعه نیروگاه امکانات لازم را داریم، باید هدفگذاری دقیقی در این زمینه داشته باشیم که توسعه آن با چه رویکردی پیش برود؛ بنابراین اگر بخواهیم توسعه انجام شود، باید جهتدهی لازم برای پیشبرد اهداف مورد نظر را داشته باشیم. بحث احداث اکوپارک در این فضا نیز مدتی است که مطرح است که این کار برای فرهنگسازی و آشنایی عموم مردم و دانشجویان با سیستمهای تولید انرژیهای تجدید پذیر صورت میپذیرد.
- آیا اجرای این طرح در حال حاضر توجیه اقتصادی دارد؟
در طی دو سه سال گذشته قیمت نفت در بازارهای جهانی به شدت کاهش یافته است این موضوع باعث افزایش رقابت در بازار تولید تجهیزات نیروگاههای خورشیدی گردید و متناسب با قیمت این تجهیزات گاها تا نصف کاهش داشته است این امر باعث گردید که هزینه صرف شده جهت این پروژه نسبت به هزینههای حال حاضر بیشتر باشد و طبیعتاً روند کاهش هزینه ساخت نیروگاه خورشیدی همچنان در حال کاهش بیشتر است.
- آیا احداث نیروگاه خورشیدی در کشور با توجه به دارا بودن منابع غنی گاز توجیه اقتصادی دارد؟
تأسیس چنین نیروگاهی در کشور شاید امروزه از نظر اقتصادی مقرون به صرفه نباشد، اما میتواند به بحث محیط زیست کمک قابل توجهی نماید چرا که داشتن محیط زیست سالم، یکی از اولویتهای اصلی ما است؛ همچنین با اجرای این روش علاوه برجلوگیری از ورود آلودگیهای سوختهای فسیلی به محیط، با بومی سازی این صنعت از خروج ارز نیز جلوگیری به عمل میآید.
شاید از نگاه توجیه اقتصادی با توجه به رکود اقتصادی که در اروپا به وجود آمد و همچنین ورود قدرتمند چین به این بازار، قیمت این نوع انرژی در سالهای اخیر به شدت کاهش پیدا کرده و این امر سبب شده که استفاده از انرژی خورشیدی و احداث نیروگاههای خورشیدی یک حالت رقابتی پیدا کند. نمیتوان پیشبینی کرد که آیا این روال کاهش قیمت انرژیهای فسیلی برای سالهای آتی ادامه خواهد داشت یا نه؛ بنابراین در استفاده از انرژی خورشیدی نباید عقب بیفتیم. بایستی با فراهم کردن بسترهای لازم زمینه را برای رسیدن به اهداف مورد نظر و بومیسازی صنعت خورشیدی هموار کنیم تا بتوانیم بخشی از کمبودهای انرژی کشور را از طریق انرژی خورشیدی جبران نماییم.
براساس آمار تقریبی برای تولید هر کیلووات انرژی از سوختهای فسیلی به میزان 922 گرم آلودگی در محیط منتشر شده و با توجه به آمارها در سال 93 میزان تولید برق از این نوع سوخت 257 هزار میلیون کیلو وات ساعت بوده است که به ازای تولید این میزان برق 237 میلیون تن انواع گازهای آلاینده تولید شده و در فضا منتشر شده است. با توجه به این معیارها میتوان گفت که هماکنون با احداث نیروگاه یک مگاواتی اراک، حدود 2000 مگاوات در سال تولید برق خواهیم داشت و چیزی حدود 2 تن آلودگی محیط زیست حذف خواهد شد.
با توجه به اینکه چیزی حدود 74 هزار مگاوات ظرفیت تولیدی برق کشور است اگر یک سهم 10 درصدی تولید از طریق انرژیهای تجدیدپذیر تأمین شود بسیاری از آلودگیهای زیست محیطی در کشور کاهش پیدا میکند. بایستی در کاهش آلودگی زیست محیطی تلاش کنیم چرا که ایران در جریان برگزاری همایش کاپ 21 پاریس متعهد شده است که تا سال 2030 میلادی هفت هزار و پانصد مگاوات سیستمهای تولید انرژی تجدیدپذیر در کشور نصب نماید. بنابراین باید حرکت در این راستا را از همین امسال شتاب دهیم.
نیروگاه یک مگاواتی اراک اولین تجربه کاری ما در خصوص احداث نیروگاههای سایز بزرگ و مگاواتی بوده است. تمام تلاش ما این است که نیروگاه خورشیدی و بادی را با ظرفیت و راندمان بالا در کشور ایجاد و فرهنگسازی کنیم. رعایت استانداردهای کیفی جهت دستیابیبه راندمان بیشتر، عمر و کیفیت بالاتر حائز اهیمت است.
- برای آینده چه برنامه دارید و در چه زمینههایی بیشتر تمرکز خواهید داشت؟
برنامه احداث 10 مگاوات نیروگاه خورشیدی را در کشور برای سال جاری در دستور کار خود قرار دادهایم که این نیروگاه شامل 5 نیروگاه 2 مگاواتی است. در انجام این کار علاوه بر فرهنگ سازی، قصد داریم ظرفیت سازی بخشی از تولید تجهیزات نیروگاهی را از طریق توان داخلی تأمین نماییم. بنابراین اگر در ابتدای ورود به احداث نیروگاههای سایز بزرگ مراحل اجرایی کار به خوبی و با رعایت الزامات فنی و استانداردهای به روز شروع شود قطعاً در آینده نیروگاههای با کیفیت و استاندارد و با عمر بهرهبرداری بالا خواهیم داشت. دلیل اصلی ایجاد چنین نیروگاههایی با مدیریت پژوهشگاه نیرو، رعایت دقت و بهکارگیری استانداردهای مورد نظر و هدایت امر تولید تجهیزات مورد نیاز در احداث نیروگاههای خورشیدی و بومیسازی ساخت آنها در داخل کشور است. این امر باعث حضور بیشتر متخصصان و محققان امر، در راستای تشویق و ترغیب بخش خصوصی به ایجاد زیرساختهای صنعتی در این حوزه خواهد شد.
- تجهیزات بهکارگرفته شده داخلی یا خارجی هستند؟
در زمینه تولید تجهیزات هنوز مستقل و خودکفا نشدهایم. ماژولهای فتوولتائیک، کابل، اینورترها، ترانس، کانکتورهای خاص و استرکچرهای نگهدارنده اجزای اصلی احداث نیروگاه را تشکیل میدهند. در حال حاضر در زمینه تولید ترانس صنایع خوب و مطرحی در کشور داریم. همچنین تولید کابلهای خورشیدی نیز در شرکتهای تولید کابل میسر است، اما در زمینه ساخت ماژول عقبماندگیهایی داریم به طوری که حجم محدودی ماژول توسط شرکتهای داخلی تولید میشود که از نظر کیفی قابل مقایسه با برندهای مشابه خارجی معتبر نیستند. در احداث این نیروگاه حدود 30 درصد از تجهیزات از داخل تأمین گردیده است و در عین حال کلیه خدمات مشاوره، طراحی و اجرای نیروگاه توسط پیمانکاران داخلی کشور انجام شده است.
- در خصوص تحقق اقتصاد مقاومتی در زمینه احداث نیروگاههای تجدیدپذیر چه برنامه خاصی را دارید؟
نیروگاه احداث شده در شهر اراک به عنوان یک الگوی مناسب و تأیید شده از منظرکیفیت و استانداردهایی است که به عنوان یک معیار برای احداث نیروگاههای سایز بزرگ به آن مورد نیاز است. اما در سطح کلان این گونه عمل نخواهیم کرد چرا که هدف اصلی ما تولید انبوه و داخلیسازی ساخت تجهیزات است به طوری که دارای کیفیت قابل قیاس با نمونههای خوب خارجی باشند. به همین منظور در احداث 10 مگاوات نیروگاه، تولید تجهیزات را به شرکتهای داخلی واگذار خواهیم کرد. تصمیم براین است که در احداث نیروگاه 10 مگاواتی از توان داخلی استفاده حداکثری انجام گیرد.
- آینده انرژیهای تجدیدپذیر برای تامین انرژی کشور را چگونه میبینید؟
هنوز در کشور همه ارگانهای حاکمیتی کشور به این هدف یکسان رسیده باشند که در زمینه انرژیهای تجدیدپذیر چه مسیر مشخصی را طی نمایند. یکی از اهدافی که ما در پژوهشگاه نیرو از ابتدای کار دنبال کردیم این است که اگر این صنعت میخواهد در کشور پا بگیرد باید با کیفیت و با رویکرد استاندارد باشد و اگر کیفیت در این موضوع لحاظ نشود، بهتر است که شروع نشود. ما بیشتر نوک پیکان را به سمت کیفیت سوق دادهایم شاید هنوز این همدلی را نتوانستیم ایجاد کنیم که این حمایت را وزارت نیرو از ما داشته باشد و اهداف ما را به صورت کامل تأیید نماید واقعیت امر این است که هدف ما در اجرای اکثر پروژهها و طرحها ارائه کنترل کیفیت در حوزه این صنعت است. مثلاً یکی از محورهای جدی در این طرح برنامهریزی و احداث آزمایشگاههای مرجع خورشیدی در داخل کشور بوده که موفق شدهایم با بودجه مختصری که در اختیار داشتهایم بخشی از این هدف را محقق سازیم.
منبع: پایگاه اطلاع رسانی وزارت نیرو